انواع روابط عمومی
انواع روابط‌عمومی، روابط‌عمومی توجیه‌گر، تبیین‌گر و تحلیل‌گر روابط‌عمومی را می‌توان از نظر معیار اثرگذاری و سودمندی و میزان کارآیی و مفیدبودن ویاری‌رسانی به مدیریت و سازمان و تسریع تسهیل و درجهت اهداف آن و اجرای برنامه‌ها به روابط‌عمومی توجیه‌گر، روابط‌عمومی تبیین‌گر و روابط‌عمومی تحلیل‌گر طبقه‌بندی کرد. در فضای اجتماعی و فرهنگی مناسب، فرهنگ مدیریتی مطلوب و مبتنی بر شایسته‌سالاری و به شرط متخصص بودن و کارشناس بودن مدیر بخش روابط‌عمومی امکان تولید روابط‌عمومی تحلیل‌گر فراهم می‌شود. روابط‌عمومی تحلیل‌گر یک روابط‌عمومی کارآمد است.
این روابط‌عمومی باتوجه به فلسفه وجودی سازمان، اهداف اصلی و فرعی آن و امور حرکت می‌کند. روابط‌عمومی تحلیل‌گر دارای برنامه ادواری منظم – روزانه، هفتگی، ماهیانه، فصلی و سالانه است. برای روبرویی با بحران‌ها و چالش‌ها که ناگهان و خارج از اراده حادث می‌شود دارای طرحهای معین است. این نوع روابط‌عمومی برای بهره‌گیری از فرصت‌های مناسب که پیش می‌آید نیز دارای طرحهای بهره‌گیری و بهره‌برداری است در یک جمع‌بندی می‌توان گفت که روابط‌عمومی تحلیل‌گر یک روابط‌عمومی علمی، سیستماتیک، فعال، نوآور، قابل انعطاف و اثرگذار است که به مقام مشاور مدیریت ارتقا می‌یابد و سازمان را در دستیابی به اهدافش یاری می‌نماید و در تهیه و تدوین سیاست‌ها و خط مشی‌های سازمان سهیم و شریک است. در مقابل روابط‌عمومی تحلیل‌گر روابط‌عمومی توجیه‌گر قراردارد.
همچنانکه پیشتر بیان شد در فضای نامناسب سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و باوجود مدیران و فرهنگ مدیریتی نامساعد و پایین بودن دانش تخصصی مدیر واحد روابط‌عمومی، نوعی پدیدار می‌شود که به آن روابط‌عمومی توجیه‌گر می‌نامند. این نوع روابط‌عمومی یک مشاطه‌گر بزک‌کننده و توجیه‌گر است که بیشتر شایسته تبلیغات‌چی با معنی منفی کلمه است. این روابط‌عمومی فاقد برنامه‌ریزی ادواری و مدون است که به صورت منفعل به دنبال حوادث و رویدادها می‌دود و با منطقی سطحی و استدلالهایی غیرقابل باور و با غوغاسالاری و فعالیتهای ارتباطی پرخرج و عمدتا پر هزینه و پر زرق وبرق سعی در توجیه رویدادها، اقدامات و تصمیمات مدیران سازمان دارد. در فاصله بین این دو روابط‌عمومی، روابط‌عمومی تبیین‌گر وجوددارد، که در خوشبینانه‌ترین شکل آن تنها به اعلام و بیان رویدادها و گزارش و تشریح اقدامات سازمان می‌پردازد.
این نوع روابط‌عمومی اگر دارای برنامه مدون ادواری روابط‌عمومی هم باشد، این برنامه‌ها فاقد انطعاف، نوع‌آوری، جذابیت و اثربخشی است. روابط‌عمومی تبیین‌گر یک روابط‌عمومی سطحی محافظه‌کار با لحنی کلیشه‌ای، تکراری و قالبی است. یکی از عوامل موثر برای گذار از روابط‌عمومی توجیه‌گر به روابط‌عمومی تحلیل‌گر، وجود انجمن‌های حرفه‌ای و تخصصی فعال و پرتحرک است.
عوامل موثر در ارتقا روابط‌عمومی
امکان توسعه و پیشبرد روابط‌عمومی در هر جامعه و ارتقا به سطح روابط‌عمومی تحلیل‌گر وجود این عوامل زیربنایی است:
1- وضعیت مناسب سیاسی و اجتماعی و فرهنگ مدیریتی مبتنی بر شایسته‌سالاری
2- مراکز آموزش عالی روابط‌عمومی مرتبط و متعادل با فضای عملی کار روابط‌عمومی
3- ادبیات قوی روابط‌عمومی و ارتباطات
4- نهادهای حرفه‌ای و تخصصی روابط‌عمومی فعال
5- نشریات تخصصی روابط‌عمومی
6- وجود بخشهای دولتی حمایت‌کننده و متولی روابط‌عمومی
عامل نخست یعنی وضعیت سیاسی و اجتماعی و فرهنگی مساعد و فرهنگ مدیریتی شایسته سالار، درحقیقت چارچوب و روند سایر عوامل را شکل می‌دهد و در حقیقت تنها وجود مراکز آموزش عالی روابط‌عمومی نمی‌تواند دلیلی بر تربیت نیروی انسانی روابط‌عمومی تحلیل‌گر باشد. این مراکز نامناسب، کارکردهای خاص خود را دارند و خروجی‌های آنها فارغ از حداقل ویژگیهای کار در یک محیط روابط‌عمومی تحلیل‌گر می‌باشند و یا در شرایط نه چندان مساعد نه اینکه ادبیات روابط‌عمومی وجودندارد، بلکه در این شرایط ادبیات روابط عمومی خاص خویش تولید می‌شود که ویژگیهای خاص خود را دارااست، ازجمله کلی گویی در کتابها و جزوات آموزشی، عدم وجود تحلیل‌های دقیق و راهبردهای علمی در آنها، پراکندگی و عدم انسجام موضوعی، عدم وجود مطالعات موردی در کتابها و جزوات و درنهایت عدم گیرایی و جذابیت آنها.
نهادهای حرفه‌ای و تخصصی روابط‌عمومی در شرایطی نامساعد ممکن است؛ به گردهمایی‌های محفلی و ناکارایی تبدیل شوند که تنها دارای فعالیتهای نمایشی، مقطعی، موردی و غیرموثر باشند و هیچگونه سهمی و نقشی در توسعه آن ایفا ننمایند. نشریات تخصصی روابط‌عمومی نیز در شرایط نه چندان مطلوب دارای محتوایی نازل، تکراری و کلیشه‌ای می‌شوند و انتشار آنها به اسقاط یک تکلیف اداری و اجباری شبیه است تا انجام اطلاع‌رسانی موثر و آموزش‌دهی مفید. هم‌اکنون در جامعه ما مراکز آموزش عالی روابط‌عمومی متعددی وجوددارند که قدیمی‌ترین و اصلی‌ترین آنها دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم اجتماعی است.
کتابها و نشریات آموزشی متعددی نیز سالانه در این رشته به چاپ می‌رسند. دو انجمن حرفه‌ای و تخصصی – انجمن علمی روابط‌عمومی و انجمن متخصصان روابط‌عمومی – اکنون در کشور فعال می‌باشند، تا این تاریخ چهار نشریه روابط‌عمومی – فصلنامه هنرهشتم، فصلنامه تحقیقات روابط‌عمومی – ماهنامه روابط‌عمومی ایران و فصلنامه کارگزار روابط‌عمومی در سطح کشور انتشار می‌یابد.
بنابر شرح وظیفه‌ای که
برای اداره کل تبلیغات از زیرمجموعه‌های معاونت مطبوعات و تبلیغات وزارت
فرهنگ و ارشاداسلامی و همچنین دبیرخانه اطلاع‌رسانی نهاد ریاست جمهور تدوین
گردیده‌است، که آنها حمایت‌کنندگان و پشتیبانی‌کننده روابط‌عمومی در بخش
دولتی هستند. آیا این عوامل که ما آنها را در اینجا نهادهای روابط‌عمومی
کشور می‌نامیم، خواهندتوانست روابط‌عمومی ما را به سوی روابط‌عمومی
تحلیل‌گر رهنمون شوند؟ آنچه در قسمت دوم می‌آید بیان نقش انجمن‌های ملی،
قاره‌ای و جهانی در ایجاد روابط‌عمومی تحلیل‌گر است.
